Blog van renee

Gemeenschappelijk wonen kan een waardevol alternatief bieden als kwalitatieve ouderenzorg of zorg gecombineerd met opleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. De een na laatste dag van de Samenhuizenreis was een ontdekking op dit vlak.

Als eerste bezochten we Pennine Camphill op het platteland in de buurt van Leeds. Het is een project waar jongeren met een verstandelijke beperking samenwonen met vrijwilligers en leraren. Meestal zijn de jongeren 16 of 19 jaar als ze hun schoolcarrière afronden in het Verenigd Koninkrijk. Pennine Camphill biedt deze groep jongeren een kans om hun capaciteiten verder te ontwikkelen en praktische vaardigheden te leren, zoals dierenverzorging, tuinieren, houtbewerking, pottenbakken en textielbewerking. 

School zonder klaslokalen

Pennine Camphill is dus een school, maar dan zonder traditionele klaslokalen. De leerlingen leren er in de natuur, in de stal of in het atelier. De Camphill-scholen (wereldwijd meer dan honderd) maken deel uit van de antroposofische beweging en zijn gebaseerd op de principes van Rudolf Steiner.

Het grootste deel van de leerlingen, vrijwilligers en leraren woont in Pennine Camphill, ongeveer 90 personen in totaal. De vrijwilligers van Pennine Camphill komen van overal ter wereld. Ze worden op voorhand gescreend en ontvangen aanvullende training, bijvoorbeeld over hoe ze kunnen helpen als iemand een epileptische aanval krijgt. 

De verhouding leerlingen en leraren / vrijwilligers is ongeveer 1 op 1. Om te kunnen overleven rekent Pennine Camphill op subsidies van de staat, inschrijving van de leerlingen is gratis. Op het moment dat wij Pennine Camphill bezoeken (op een zaterdag) is het grootste deel van de leerlingen helaas afwezig. Uit de vrolijke foto’s die door de hele school hangen blijkt dat ze het er erg naar hun zin hebben. 

Kwalitatieve ouderenzorg dankzij vrijwilligers

Ons tweede bezoek is aan twee Abbeyfield-huizen in Ilkley. Abbeyfield is een organisatie afkomstig uit het VK die zich richt op gemeenschappelijk wonen voor ouderen om zo de eenzaamheid onder deze groep te bestrijden. Inmiddels zijn er over de hele wereld Abbeyfield-huizen te vinden, waaronder ook in Brussel en Wallonië. 

De huizen in Ilkley bieden een verschillende mate van zorg aan de bewoners. Het eerste huis dat we bezoeken is zoals een “gewoon” woonzorgcentrum – met als belangrijkste verschil dat vrijwilligers een groot deel van de taken uitvoeren. Hierdoor hebben de bewoners meer contact met de buitenwereld dan in een regulier woonzorgcentrum. De bewoners krijgen er tweemaal per dag een maaltijd en sommige woningen zijn autonoom (co-wonen). Het tweede huis dat we bezochten – Holme Lea – is meer een woongroep voor senioren omdat de bewoners meer ruimtes delen. De bewoners hier hebben meer zorg nodig en er is 24 uur per dag iemand aanwezig om een oogje in het zeil te houden. 

Gemeenschappelijk wonen kan dus ook voor groepen die zorg nodig hebben een alternatief bieden. Soms is dit alternatief misschien zelfs beter dan de reguliere zorg, waarin bijvoorbeeld ouderen meer risico lopen te vereenzamen. 

Wat misschien jammer was, is dat de beide bezochte projecten zich richten op één bepaalde groep in plaats van gemengd of intergenerationeel te zijn. Ken jij misschien voorbeelden van gemengde en/of intergenerationele projecten waarbij kansengroepen betrokken zijn? Laat het ons hieronder gerust weten!

Inventiviteit is (vaak) nodig wanneer je in een cohousing woont en er beslissingen moeilijke genomen moeten worden. Ook bleek vandaag tijdens de Samenhuizenreis dat in het Verenigd Koningrijk dezelfde trends bestaan op de huizenmarkt als in België. 

Het eerste item op onze reisagenda is een bezoek aan Canon Frome Court – een landelijke cohousing in centraal Engeland. Ook deze cohousing is gevestigd in een oud landhuis. Een bijzonder aspect aan Canon Frome Court is de manier waarop de bewoners beslissingen nemen. Normaal gezien gebruiken ze het concensusmodel, waarin elke een bewoner vetorecht heeft. Als een bewoner dit gebruikt dan is het aan de bewoner in kwestie om actief te zoeken naar een alternatief.

Mengvorm van concensus en stemming

Als het concensusmodel te lang duurt en er een beslissing geblokkeerd wordt zonder dat er alternatieven zijn, dan kan er een stemmingsronde ingelast worden om sneller tot een beslissing te komen. Deze mengvorm van besluitvorming wordt ook wel retrofit genoemd. Canon Frome Court heeft zich hierin laten inspireren door de Cohousing N-Street uit de Verenigde Staten. 

Vervolgens trekken we noordwaards naar Lancaster Cohousing. Deze cohousing naar Scandinavisch model is gelegen in een prachtig rivierenlandschap in het noorden van Engeland. Alle 41 wooneenheden zijn passiefhuizen in een lange straat tegen een klif aangebouwd. 

Huizenprijzen maken wonen moeilijk 

Wat opnieuw opvalt in zowel Lancaster Cohousing als Canon Frome Court is dat de prijzen er erg hoog zijn. Het kopen van een eigendom of erfpachtrecht kost in beide projecten tussen de 300.000 en 400.000 Engelse pond (ongeveer 400.000 tot 500.000 euro). De bewoners van beide projecten geven aan dat dit waarschijnlijk een van de redenen is waarom er weinig tot geen jongeren wonen. Voor hen is deze prijsklasse vrijwel onbetaalbaar.  In de reguliere vastgoedsector zijn de prijzen eveneens hoog in het VK.

Voor mij als jongere is dit een zeer herkenbare trend: ook in België stijgen de huizenprijzen, waardoor voor veel mensen - waaronder veel jongeren - een eigen huis of unit in een cohousing onbereikbaar lijkt. Het is jammer dat gemeenschappelijk wonen (nog) geen oplossing lijkt te bieden voor de hoge huizenprijzen – zeer interessante stof voor toekomstige blogs! Heb je een mening hierover? Hoe denk jij dat cohousing kan bijdragen aan betaalbaarder wonen? Laat het ons hieronder weten!  

Vandaag was een dag vol contrasten in de Samenhuizenreis qua bezochte gemeenschappelijk wonen-projecten: landelijke projecten en in de stad, groot en klein qua opzet, met veel of weinig gemeenschappelijke ruimtes.

Het eerste project – Braziers Park – is een landelijk gelegen 17e eeuws landhuis met elf bewoners. Het was de eerste seculiere cohousing in het Verenigd Koninkrijk. De cohousing is een sociaal experiment rond menselijke conflicten. Geschokt door de tweede wereldoorlog waren de initiatiefnemers op zoek naar een antwoord op waarom het in Europa voor de tweede keer zo mis ging. 

Gratis wonen in ruil voor dienstverlening

De bewoners van Braziers Park wonen gratis in ruil voor vijfentwintig uur dienstverlening per week. Om de rekeningen te betalen worden er verschillende economische activiteiten: Braziers Park heeft een camping, er is een festivalterrein en soms dient het landgoed als trouwlocatie. “Dit brengt soms wel stress met zich mee”, aldus onze gids. Het landgoed heeft door de tijd heen een aantal beroemde bewoners gehad. Zo bracht Ian Flemming er zijn jeugd door en ook Mick Jagger verbleef er een tijdje.

Vervolgens leidt onze weg naar Stroud, vandaag een hotspot want het charmante stadje ligt nabij de grens tussen Wales en Engeland en de EK voetbalmatch tussen de twee is net gestart als we aankomen bij Coflats Lansdown. Onze gids vertrekt na het openen van de voordeur dan ook direct naar zijn privéwoonkamer om de tussenstand te checken. 

Coflats is ondergebracht in de gerenoveerde kapel in het centrum van Stroud. Het is een bijzonder project omdat een deel van de bewoners huurders zijn. In het oog springend zijn de manier waarop de bewoners aan klein wonen doen en het grote aantal trappen in het huis. 

Cohousing – de light versie

Springhill is gesticht door de dezelfde persoon als Coflats Lansdown – David Michael, maar is een compleet ander project. Het is een cohousing naar Scandinavisch voorbeeld: de wooneenheden zijn autonoom, maar er zijn veel gemeenschappelijke ruimtes en er wordt regelmatig samen gekookt. Springhill is met zeventig bewoners een van de grotere cohousings in het VK. 

Beide projecten van David Michael zijn “light versies” van cohousing. Van de bewoners wordt weinig vrijwilligerswerk verwacht en nieuwe bewoners worden niet aan een streng selectieproces onderworpen zoals bij andere projecten vaak wel het geval is. 

Ondertussen horen we dat Engeland Wales met 2-1 verslagen heeft – tot spijt van onze gids uit Wales. Hopelijk hebben de Rode Duivels zaterdag meer geluk.

Het is eindelijk zo ver: Samenhuizen gaat op reis – naar the UK! Op het programma staan zeven zeer verschillende gemeenschappelijk wonen-projecten verspreid door het hele land.  

’s Ochtends aan station Gent-Sint-Pieters (de opstapplaats voor de reis) is iedereen op tijd en enthousiast ondanks het vroege tijdstip. Na een tweede stop nabij Brugge vertrekt de bus naar Duinkerke voor de oversteek naar Dover. 

Ik zag een interessant gemeenschappelijk wonen-project, krijtrotsen (!) en een heel gemengd reisgezelschap.

Ik merkte dat de gemiddelde Samenhuizenreiziger milieubewust is. Opvallend detail: van de 50 deelnemers heeft meer dan de helft vegetarisch doorgegeven als maaltijdkeuze.

Ik hoorde dat veel Samenhuizenreizigers op zoek zijn naar inspiratie omtrent gemeenschappelijk wonen in het Verenigd Koninkrijk. Sommigen willen die inspiratie gebruiken om in België een nieuw gemeenschappelijk wonen-project op te zetten, anderen kijken naar manieren om bestaande projecten te verbeteren. Nog anderen zijn op reis om in het kader van hun beroep inspiratie op te doen. 

Old Hall: pionier in zijn soort

De eerste cohousing die we bezoeken is Old Hall, een van de eerste in het Verenigd Koninkrijk en gevestigd in een prachtig landhuis. Het is een woon- / werkproject dat al bestaat sinds 1974.  De ongeveer vijftig bewoners werken bijna allemaal parttime om daarnaast karweitjes in Old Hall op te knappen zoals koken voor de gemeenschap, koeien melken, tuinieren en algemeen onderhoud.

De bewoners van Old Hall delen heel veel: ze eten twee keer per dag samen, delen tuinen, badkamers en vele gemeenschappelijke ruimtes. Daarnaast heeft iedereen ook een privéruimte. De bewoners van Old Hall lijken vooral heel gelukkig met hun manier van samenleven en zijn in die zin al een inspiratie op zich. 

Hier is dan het aller allereerste echte Samenhuizen-blogbericht! Laat ik me even voorstellen: ik ben Renée, de nieuwe medewerkster bij Samenhuizen vzw. Naast (recent) samenhuizer ben ik ook journalist. Dus toen hier op het kantoor van Samenhuizen het idee geopperd werd om een blog te starten rond samenhuizen (ook wel gemeenschappelijk wonen genoemd), was ik meteen enthousiast!

Het is niet de bedoeling dat ik alle blogs ga schrijven die hier zullen verschijnen: hoe meer diversiteit, des te beter! Daarom kan iedereen die daar zin in heeft een blogbericht posten – je blog moet natuurlijk wel een link hebben met gemeenschappelijk wonen. Om een blog te kunnen posten moet je over inloggegevens beschikken (die kun je hier aanvragen) – en je blog wordt voor verschijning eerst door ons op relevantie en gepast taalgebruik gecheckt ;)

Zoals gezegd is samenhuizen nieuw voor mij – niet alleen als werkgever. Privé doe ik namelijk sinds januari dit jaar aan samenhuizen in Brussel, terwijl ik daarvoor à la huisje-boompje-beestje woonde in Gent. Volgens de officiële “samenhuizenvaktermen” woon ik nu in een gemeenschapshuis. Dat is een huis waarin de bewoners een privé slaapkamer hebben, maar andere ruimtes delen – zoals in mijn geval de keuken, tuin, woonkamer, badkamer en washok.

De belangrijkste reden om te kiezen voor gemeenschappelijk wonen was (naast financiële redenen) de gezelligheid die deze woonvorm met zich meebrengt. Mijn huisgenoten en ik hebben er dit jaar al een heel aantal gezellige feestjes, etentjes, barbecues en spelavondjes opzitten. En hoewel samenhuizen soms ook problematisch kan zijn – wat in deze blog ook aan bod zal komen – heb ik geen spijt van mijn keuze om te gaan samenhuizen!

In april ben ik bij Samenhuizen vzw komen werken en ik had eigenlijk geen beter moment kunnen uitkiezen: Samenhuizen gaat namelijk op reis… En ik mag mee! Vandaar dat de eerst volgende blogs vooral over de Samenhuizenreis zullen gaan. Ik zal hierbij als het spreekwoordelijke “groentje” bij Samenhuizen vzw het standpunt van een beginner innemen.

Er zijn namelijk ongetwijfeld een heleboel dingen die ik nog niet weet over gemeenschappelijk wonen, mijn privé-ervaringen als samenhuizer zijn nog maar recent. Dus zal ik vooral schrijven over de dingen die ik zie, hoor en merk, de dingen die me opvallen. En dat zal ik dus in de eerste plaats doen tijdens de Samenhuizenreis in Engeland. Goede blogs zijn alleen nooit eenrichtingsverkeer. Dus als je een vraag / opmerking / aanvulling hebt, laat het ons weten en reageer gerust!