Door renee op
Dag 2 van de Samenhuis brengt ons in Denemarken! Aangezien cohousing in dit land ontstaan is, zijn we natuurlijk opgetogen. We komen aan bij Jernstøberiet (spreek uit als: Jernsteuberijet), de eerste cohousing die we aandoen in Denemarken. Dit nabij Roskilde gelegen woonproject is gehuisvest in een oude staalfabriek. De fabriekshal doet nu dienst als grote gemeenschappelijke ruimte, aan weerszijden daarvan bevinden zich de woningen van de bewoners. Dit geheel is omringd door een grote gemeenschappelijke tuin, maar de bewoners hebben ook privéterrasjes.
Jernstøberiet bestaat al vrij lang, sinds die jaren ’70. Sommige van de eerste bewoners wonen er nog altijd, maar dit is een kleine minderheid. Anne en Kai zijn een van de initiatiefnemers. Ze kwamen er wonen als gezin met kinderen, maar wonen inmiddels nog slechts met twee. Aan de andere kant zijn er gezinnen die redelijk nieuw in Jernstøberiet zijn komen wonen, maar die een grotere woning zouden kunnen gebruiken, dit creëert frustraties. Het bezoek leert ons vooral dat een rotatiesysteem in een project (men verhuisd intern naar een andere wooneenheid als de gezinssamenstelling verandert) zeer nuttig is en onvrede in de groep kan wegnemen of voorkomen dat mensen moeten verhuizen wegens plaatsgebrek.
Vervolgens gaan we op pad naar Lyngvang (spreek uit: Luungveng). Dat is een gemeenschappelijk woonproject voor 55+’ers. We werden ontvangen door twee bewoonsters die ons rondleiden door de gemeenschappelijke tuin. In het midden van de tuin staat een gemeenschappelijk paviljoen, de woningen staan aan als een cirkel daaromheen. De bewoners wonen redelijk dichtbij het centrum van Lyngby, wat handig is gezien de gemiddelde leeftijd van de bewoners.
We hebben de indruk dat in Lyngvang het gemeenschappelijk wonen niet erg leeft. De bewoners doen er weinig samen, er wordt bijvoorbeeld niet op een vaste dag samen gegeten. Dit is verrassend voor een Deens cohousingproject, want andere groepen zweren bij het samen eten. In Lyngvan hangt alles af van het engagement en de goesting van de bewoners, bijvoorbeeld tijdens het wereldkampioenschap voetbal hebben een aantal bewoners samen gekeken. En de bewoners ontmoeten elkaar wel soms informeel onder elkaar, maar niet als groep met alle bewoners. Enkel de maandelijkse vergadering is een ontmoetingsmoment voor iedereen. Hierdoor zien sommige bewoners elkaar heel veel, maar kunnen andere geïsoleerd raken binnen het project en ligt kliekvorming op de loer.
In mooie, goed ontworpen cohousingprojecten is het niet moeilijk om betoverd te raken door de indrukwekkende architectuur of de sympatieke bewoners. Toch is het belangrijk om daardoor niet teveel afgeleid te raken, omdat we veel kunnen leren uit de soms moeilijke fases die quasi elke groep doorloopt en de drempels waartegen de bewoners aanlopen. Samen eten blijkt cruciaal.
