Door renee op
Veel hadden we er al over gehoord, de Duitse stad Freiburg. Het zou een soort Mekka zijn voor stedenbouwkundigen en architecten met een interesse in alles wat met ecologie te maken heeft. Samenhuizen ging er op bezoek bij verschillende cohousings en andere samenhuisprojecten.
Als we ‘s avonds de stad doorkruisen op weg naar de jeugdherberg, voelen we het al: met deze stad is iets bijzonders aan de hand. Alles lijkt er te kloppen op het eerste gezicht. Weinig auto’s, zelfs op de ring kan het verkeer vlot doorrijden rond spitsuurtijd. Er zijn ook overal fietspaden! Elders in Duitsland is dat wel anders.
Freiburg pionier in eco
Freiburg is qua inwoneraantal ongeveer even groot als Gent, maar daar houden de gelijkenissen tussen de twee steden ook op. Freiburg zet al geruime tijd in op duurzaamheid. Toen in 1991 de laatste Franse soldaten vertrokken uit de legerbasis in de stad (ze waren er sinds 1945 gelegerd), kwam er een grote wijk vrij. De stad besloot er een ecowijk te bouwen: Vauban.
De bouw startte eind de jaren ‘90, in 2001 betrokken de eerste 2.000 bewoners hun nieuwe woningen. De woningen waren allemaal lage-energiewoningen en zelfs enkele passiefhuizen – waarmee Freiburg voorop liep. Vauban heeft ook een goed doordacht mobiliteitsplan, waarbij op enkele hoofdwegen na de meeste straten autoluw of zelfs autovrij zijn. De projecten die wij gaan bezoeken liggen naast elkaar, ook in Vauban: Vaubanaise en WoGe Sonnenhof.
WoGe Sonnenhof is een interessant project omdat het in feite drie woonprojecten zijn die één site delen. Er is een groep woningen voor mensen met dementie, een groep woningen die eigendom zijn van het Miethäuser Syndikat (een typisch Duitse wooncoöperatie) en een aantal woningen die privé-eigendom zijn. Ze delen een prachtige binnentuin en een polyvalente ruimte met keuken.
Solidaire buren
Bij een woonproject waar ook mensen met dementie wonen, verwacht je veel deuren met sloten en hekken. Niets is minder waar: in Sonnenhof zijn alle mensen vrij, dus ook de mensen met dementie. Dat een demente bewoner wegloopt, gebeurt maar zelden.
De bewoners van Sonnenhof krijgen korting op hun woonkosten als ze minstens twintig uur vrijwilligerswerk doen voor de mensen met dementie. Velen doen dit en sowieso is er veel burenhulp onderling. In de huizen van het Miethäuser Syndikat wonen relatief veel eenoudergezinnen, die elkaar ook regelmatig onderling helpen.
Duitsland = het land van de wooncoöperaties
Vaubanaise valt bij aankomst meteen op vanwege zijn bijzonder kleurrijke gevel. Het grote project (80 bewoners!) is net als Sonnenhof opgedeeld in verschillende woonprojecten. Er zijn een aantal woongroepen voor mensen met en zonder beperkingen en daarnaast zijn er nog volledig autonome appartementen.
Wij kregen in Vaubanaise de indruk dat het gemeenschappelijk leven er op een lager pitje staat dan in Sonnenhof. Wat bijzonder is aan Vaubanaise is de juridische structuur en de manier waarop het project gefinancierd is. Alle bewoners zijn namelijk coöperanten. Zij hebben bij intrek 30.000€ aan aandelen in de coöperatie gekocht en betalen daarnaast nog maandelijks een huur van 9,8€ per vierkante meter (dat is lager dan de marktprijs in Freiburg). Zo werd het woonproject voor de helft bekostigd middels hypotheken, de andere helft kwam van de verkoop van aandelen aan zowel de bewoners als externen.
Verfrissend “open riool”
Tijdens de vrije namiddag gaan we op ontdekkingstocht in het centrum van Freiburg. De stad werd zwaar gebombardeerd tijdens de tweede wereldoorlog, maar nu is dat buiten een herdenkingsmonument hier en daar nauwelijks meer te zien. De gebouwen in het centrum zijn in middeleeuwse stijl gerestaureerd en alles is er zeer netjes: geen rondslingerend vuil te bekennen.
De grootste verrassing zijn de gootjes met stromend water. Zeg maar een soort “open riolen”, maar dan met proper water die doorheen vrijwel alle straten stromen en zorgen voor een verfrissend en levendig effect. Jonge kinderen maken er dankbaar gebruik van door kleine zeilbootjes aan touwtjes te laten meevoeren door het water. Het is opnieuw een voorbeeld van hoe kleine aanpassingen de stad leefbaarder en aangenamer maken voor iedereen, jong en oud.
