Door renee op
In de serie gekende problemen waar samenhuizers tegenaan kunnen lopen hebben we er hier nog één: huisdelen en tegelijkertijd een uitkering als alleenstaande ontvangen, kan dat eigenlijk? Hierop kunnen we geen eenduidig antwoord geven. Maar wat kan nu wel en wat niet? Samenhuizen vzw lijstte per uitkeringstype voor je op of huisdelen al dan niet een goede match is.
UITKERINGEN VAN FEDERALE INSTANTIES
Werkloosheidsuitkering & huisdelen: Geen goede match, maar...
Als huisdeler zal je automatisch als samenwonend aanzien worden (risico: lagere uitkering).
Maar: je kan het tegendeel bewijzen met je huurcontract, als je een aparte kamer hebt en je huishouden niet hoofdzakelijk gemeenschappelijk voert (lees: een voldoende autonoom huishouden hebt).
Ziekte- en invaliditeitsuitkering & huisdelen: Geen goede match, maar…
De eerste zes maanden zal je woonsituatie geen invloed hebben op de hoogte van je uitkering. Daarna zal je als huisdeler als samenwonend aanzien worden (risico: lagere uitkering), tenzij bepaalde zaken het tegendeel aantonen (zoals code zorgwonen in RR, code 20 van gemeenschap in RR). En tenzij je het tegendeel kan bewijzen, dat je een autonoom huishouden voert en dit kan aantonen. Zie meer info in dit document
Tegemoetkoming voor personen met een handicap & huisdelen: Tot 2018 geen goede match → met aangepaste regels vermoedelijk goede match
Er werd naar het inkomen gekeken van je partner of huisgenoten, enkel uitkering wanneer behoeftig.
Er is een wijziging van de regelgeving op komst wat betreft de tegemoetkoming van personen met een beperking die in een kleinschalig wooninitiatief wonen. Tot op heden beschouwt de regelgeving hen als samenwonend, wat nadelig is voor hun tegemoetkoming. Mensen die in een erkende voorziening wonen, worden op dit ogenblik al als alleenstaande beschouwt.
Na overleg met het kabinet Vandeurzen en andere stakeholders, bereidt het kabinet van staatssecretaris Demir een aanpassing voor waarbij personen die samenwonen in kleinschalige initiatieven onder dezelfde categorie zullen vallen als personen die in een collectieve setting verblijven. In afwachting van de aanpassing zal de FOD Sociale Zekerheid deze interpretatie al toepassen.
De kwestie werd recent toegelicht in het antwoord van minister Vandeurzen op een schriftelijke vraag uit het Vlaams Parlement. Klik hier voor meer info.
Pensioen & huisdelen: Goede match
Er zijn geen gevolgen voor je pensioen.
InkomensGarantie voor Ouderen (IGO) & huisdelen: Geen perfecte match, want...
Als huisdeler zal je het basisbedrag van de bijpassing krijgen, niet het verhoogd bedrag. Zie deze webpagina voor meer info.
Belastingen & huisdelen: Goede match
Er zijn geen gevolgen voor je belastingen.
Leefloon & huisdelen: Geen goede match, maar...
Als huisdeler zal je als samenwonend aanzien worden, maar het OCMW beslist bij nader sociaal onderzoek - dat rekening houdt met eventuele financiële voordelen van het samenhuizen - of de huisdeler in kwestie een uitkering krijgt van een samenwonende (risico: lagere uitkering) dan wel dat van een alleenstaande.
UITKERINGEN VAN VLAAMSE INSTANTIES
Persoonlijk Assistentie Budget (PAB) & huisdelen: Goede match
Er zijn geen gevolgen voor het PAB.
Kinderbijslag & huisdelen: Geen goede match, maar...
Als huisdeler kan je eventuele verhoging van je kinderbijslag wegvallen. Je kan het vermoeden van een feitelijk gezin te vormen weerleggen als je bijvoorbeeld samenhuist met een officieel koppel (wettelijk samenwonend of getrouwd) of je een huurcontract hebt met je huisgenoten.
Vanuit de praktijk merken we bij Samenhuizen dat de verschillende uitkeringsinstanties zeer verschillend omgaan met het toekennen van uitkeringen aan huisdelers. Bijvoorbeeld het OCMW in gemeente X gaat er misschien soepel mee om en kent wel leefloon van een alleenstaande toe aan huisdelers, terwijl het OCMW van de naburige gemeente Y dat niet doet. Het is daarom zeker nuttig om je op voorhand te informeren bij de lokale afdeling van je uitkeringsinstantie.
Ben je lid van een vakbond? Vraag hen om advies en of zij contact opnemen met je uitkeringsinstantie. O.a. de vakbond ABVV was betrokken bij verschillende rechtzaken van samenhuizers tegen de RVA om als alleenstaande aanschouwd te worden.
UITZONDERINGEN
Uitzondering 1 – Indien je kamer erkend is als kamerwoning (en dus aan de regels hieromtrent voldoet), wordt je apart gedomicilieerd en loop je niet het risico om als samenwonend aanzien te worden.
Uitzondering 2 – Zo ook bij de officiële vorm van zorgwonen waarbij een ondergeschikte wooneenheid (en dus aparte nummering) in een eengezinswoning erkend wordt. Bij cohousing, projecten met aparte autonome woningen (de andere grote categorie van gemeenschappelijke woonprojecten), worden ook afzonderlijke adressen toegekend.
Uitzondering 3 – Voor vluchtelingen is er ook een uitzondering gecreëerd onder de vorm van ‘Tijdelijk wonen’.
Uitzondering 4 – Ook lokale reglementen kunnen een kader bieden om uitzonderingen hierop toe te laten, zie hospitawonen te Gent en de ‘kotmadam’-formulier te Leuven.
EXTRA
De gezinssituatie wordt meegenomen in de berekening van het inkomen voor bepaling van bijvoorbeeld kost van de kinderopvang. Dus stel dat een alleenstaande dochter inwoont bij haar ouders, dan wordt de kinderopvang duurder.
Sociaal tarief voor bijvoorbeeld energie/maximumfactuur: hier speelt de gezinssituatie ook een rol.
Meer info en details vind je in het onderzoek van Samenhuizen vzw uit 2015, en van Hogent uit 2017. Ook in onze blauwe Startgids: werkboek voor woongroepen en gemeenschapshuizen, vind je meer info. Nvdr 2019: zie nota Rondetafels 2018-2019 voor meer info.
Deze blog werd geschreven door Sofie. Heb je vragen of (andere) ervaringen met het ontvangen van een uitkering als huisdeler? Laat ons zeker iets weten, we horen graag meer over jouw ervaringen uit de praktijk.
